Chủ Nhật, 27 tháng 12, 2020

Chùa Xà Tón (Xvayton) Tri Tôn | Ngôi chùa Khmer lâu đời nhất ở An Giang

Chùa Xà Tón (Xvayton) ở Tri Tôn là ngôi chùa Khmer có lịch sử lâu đời và mang nét kiến trúc văn hóa đậm nét. Ngôi chùa nằm ngay trung tâm Tri Tôn có đặc trưng là một hồ nước rộng trước chùa. Nơi đây có nhiều hàng cổ thụ, cây cối lâu năm. Kiến trúc chùa Khmer luôn khiến ta ngưỡng mộ bởi nét chi tiết và sự công phu trong phối trí. Không chỉ là khám phá nét văn hóa, kiến trúc mà nơi đây còn nhiều điểm chụp ảnh lên hình hấp dẫn cho nhiều người.

Chùa Xà Tón - Tri Tôn - An Giang nhìn từ trên cao qua flycam
Chùa Xà Tón - Tri Tôn - An Giang nhìn từ trên cao qua flycam

Tại sao chùa có tên là Xvayton (Xà Tón)

Chùa Xà Tón là phiên âm chữ Kinh của từ Khmer là Xvayton. Xvay trong tiếng Khmer nghĩa là khỉ, Ton là đeo đuổi. Sở dĩ có tên gọi như thế là vì vùng đất này trước đây có rất nhiều khỉ sinh sống. Những con khỉ thường hay níu kéo và đeo theo những người dân sinh sống. Vì vậy người vùng đất này đã đặt tên cho chùa là Xvayton (Chùa với người Khmer là nơi linh thiêng nhất), sau này người Kinh di cư đến sinh sống đọc lại là Xà Tón.

Quote tên chùa Xà Tón có nghĩa gì
Quote tên chùa Xà Tón có nghĩa gì

Kiến trúc chùa Xà Tón - Xvayton Tri Tôn

Trước chùa Xà Tón có 1 hồ nước, đây là một hồ nhân tạo được nạo vét để nâng nền chánh điện lên. Hồ nước trồng hoa sen và hoa súng. Xung quanh bờ hồ còn trồng khá nhiều cây dừa. Đặc biệt gần đó có bóng cây Lâm Vồ cổ có độ tuổi hơn 100 năm. Xung quanh khuôn viên chùa trồng nhiều cây xanh cổ thụ lâu năm. Một vài cây cổ thụ có đến hơn trăm năm tuổi.

Quote kiến trúc chùa Xà Tón đậm nét chùa Khmer
Quote kiến trúc đậm nét chùa Khmer

Kiến trúc chùa Xà Tón ngoài bờ hồ được xem là đặc trưng, đa phần kiến trúc chung khá giống các chùa Khmer khác: Cổng chùa, nhà Sala, Chánh điên, phòng ở của sư và khách tham quan, phòng hội nghị, nơi dành riêng cho các ngôi mộ, tháp cốt,...

Chùa Vàng Xà Tón
Chùa Vàng Xà Tón

Chánh điện là mái tam cấp, mái được lớp các màu đặc sắc phối lại: xanh dương, đỏ, vàng, cam. Bốn góc của mái là hình tượng rắn Naga. Mái bên dưới nhìn khá cũ kỹ bởi những vết đen vì lâu năm.

Kiến trúc Chánh điện chùa Xà Tón
Kiến trúc Chánh điện chùa Xà Tón

Bên trong chánh điện chùa thờ phụng Phật Thích Ca như nhiều ngôi chùa khác. Trên trần là nhiều bức vẽ khác nhau về cuộc đời đức Phật, từ khi người ra đời đến lúc người ngồi dưới gốc bồ đề niết bàn. Bên trong có 4 hàng cột làm bằng gỗ căm xe, mỗi hàng gồm 7 cột.

Kiến trúc bên trong Chánh điện chùa Xà Tón An Giang
Kiến trúc bên trong Chánh điện chùa Xà Tón An Giang

Xung quanh khuôn viên chùa cũng khá rộng, nếu tham quan bạn sẽ thấy khá nhiều tháp nhỏ khác nhau. Màu sắc các tháp đa phần màu vàng rực rỡ. Trên đó thường điêu khắc nhiều hình tượng thần linh quan trọng của Phật giáo Nam Tông như thần rắn naga, tiên nữ hay thần Bayon 4 mặt (Đây là vị thần Sáng Tạo của người Khmer Nam bộ),... Nhiều tượng Phật Thích Ca cũng được đặt khắp nơi trong khuôn viên chùa. Một số có hình dáng ngồi dưới gốc bồ đề, một số thì có dáng nằm hay đứng.

Dọc lối đi bộ chùa Xà Tón là nhiều nét kiến trúc điển hình người Khmer Nam Bộ
Dọc lối đi bộ chùa Xà Tón là nhiều nét kiến trúc điển hình người Khmer Nam Bộ

Bên trong nhà tư liệu còn đặc biệt lưu giữ các sinh Phật bằng lá được ghi chép lại. Đây được xem là những thư tịch cổ quý giá và được xem là bảo vật của chùa Xá Tón lưu giữ lại. Trên những tờ sách lá được ghi lại hoàn toàn bằng tiếng Khmer. Năm 2006, sách kỷ lục Việt Nam ghi nhận đây là ngôi chùa lưu giữ nhiều bộ sách lá nhất Việt Nam.

Lịch sử chùa Xà Tón

Năm 1696 chùa được xây dựng lên với nhà tre vách lá đơn giản (Số liệu này chỉ được kể lại, năm hình thành ghi lại chưa rõ ràng, chỉ biết chắc chắn nó đã tồn tại hơn 200 năm).

Chùa Xà Tón là một trong những ngôi chùa Khmer có niên đại lịch sử lâu đời nhất Tri Tôn.

Quote chùa Xà Tón là một trong những chùa có lịch sử lâu đời nhất ở Tri Tôn
Quote chùa Xà Tón là một trong những chùa có lịch sử lâu đời nhất ở Tri Tôn

Năm 1896, người dân trong vùng nhận ra chùa có nền đất thấp nên hay bị ngập. Họ đã đào 1 cái hồ lớn và nâng nền ngôi chùa lên cao hơn. Nền được đắp lên cao khoảng 1,8 mét và mất 2 năm để xây dựng lại khu chánh điện với diện mạo như hiện tại

Năm 1933, chùa tu sửa cột trụ chánh điện.

Ngày 12/12/1986 chùa được công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.

Bằng chứng nhận di tích lịch sử văn hóa của chùa Xà Tốn Tri Tôn
Bằng chứng nhận di tích lịch sử văn hóa của chùa Xà Tốn Tri Tôn

Những ngày lễ hội tổ chức tại chùa

Chùa Xà Tón là ngôi chùa có lịch sử lâu đời và mang ý nghĩa quan trọng trong cộng đồng người Khmer lân cận. Hàng năm, chùa trở thành nơi tụ họp và tổ chức các ngày lễ lớn của người Khmer:

- Lễ: Chol Chnam Thmay: Lễ mừng năm mới, vào các ngày 13, 14, 15 tháng 4 dương lịch.
- Lễ Pisat bo chia: Lễ nhớ ơn Phật, kỷ niệm ngày Phật ra đời, vào ngày rằm tháng 4 âm lịch.
- Lễ Chôl Neasa: Lễ cấm cung, tức không cho các sư sãi ra khỏi chùa trong ba tháng, trừ trường hợp cha mẹ, thầy bệnh hoặc chính quyền cần đến, nhưng không được quá 7 ngày. Lễ bắt đầu từ ngày rằm tháng 6 âm lịch đến hết ngày rằm tháng 9 âm lịch.
- Lễ Pha Chum Bênh: tức lễ Đôn Ta (lễ ông bà, giống như lễ Thanh minh của dân tộc Kinh). Lễ kéo dài 15 ngày, từ ngày 1 đến ngày 15 tháng 10 dương lịch. Suốt những ngày này, người dân khmer mang bánh tét, hoa quả, cơm canh đến chùa cúng tế, để tỏ lòng biết ơn người quá cố và cầu an, cầu phúc cho gia đình…
Lễ Kà Thận: Lễ sắm quần áo cho sư sãi, các vật dụng cho nhà chùa hoặc cho trường học trong làng.

Wikipedia.ORG

Lễ hội người Khmer được tổ chức ở chùa Sà Tón
Lễ hội người Khmer được tổ chức ở chùa Sà Tón

Đường đi đến chùa Xà Tón (Xvayton)

Chùa Xà Tón nằm ngay trung tâm huyện Tri Tôn, An Giang. Nó nằm khá gần với Tòa án nhân dân huyện Tri Tôn nhà Thiếu nhi huyện Tri Tôn. Chùa nằm trong 1 con hẻm nhỏ đi tắt giữa ĐT948 và đường Lê Thánh Tôn.

Số điện thoại: +84995599789.

Địa chỉ: Khóm 3, Tri Tôn, tỉnh An Giang.

Google Maps: https://goo.gl/maps/P7yS1cKhn1n24q3R6



Đánh giá chùa của khách tham quan

Bạn Uyên Trần Tố đánh giá 5/5: "Chùa toạ lạc tại thị trấn Tri Tôn, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang. Là ngôi chùa có lịch sử trên 200 năm, tiêu biểu cho nghệ thuật kiến trúc chùa tháp của người Khmer ở Nam Bộ. Đây còn là ngôi chùa còn lưu giữ bộ kinh lá Slấc-rích có giá trị đặc biệt củ người Khmer".

Bạn Nguyen Anh Thy đánh giá 4/5: "Chùa Khmer nằm ngay thị trấn huyện Tri Tôn trông rất đẹp với kiến trúc mái nhọn đặc trưng không thể nhầm lẫn được. Bên trong rất yên tĩnh".

Đánh giá chùa Xà Tón của khách tham quan
Đánh giá chùa Xà Tón của khách tham quan

Tìm hiểu thêm về ngôi chùa khmer lâu đời nhất Cần Thơ: Chùa Pothisomron Ô Môn.

https://ift.tt/3hokIaa #mientaycogi #miền_tây_có_gì #huynhhieutravel #miền_tây #mientay #dulichmientay #du_lịch_miền_tây

Thứ Sáu, 25 tháng 12, 2020

Ảnh xưa Long An | Thành phố Tân An | Bến Lức | Đồng Tâm

Hình ảnh xưa Long An khắc họa những khung cảnh trước năm 1975 của thành phố Tân An, Bến Lức và Đồng Tâm. Nơi những con người, cảnh vật tiếp giáp giữa vùng quê ĐBSCL và thành thị hiện đại Sài Gòn. Đây vừa là điểm kết nối kinh tế vừa là điểm quân sự quan trọng thời bấy giờ. Hãy cùng miền Tây có gì nhìn lại khung cảnh miền quê, những đoạn đường quốc lộ, hình ảnh người dân và cả những khu cắm trại, quân sự của quân đội Mỹ.

Hình ảnh Bến Lức xưa

Bến Lức xưa là vùng đệm chiến lược của quân đội Mỹ. Đây là nơi giao điểm giữa miền Tây và Sài Gòn, có ý nghĩa giao thương quan trọng về kinh tế giữa ĐBSCL và Sài Gòn.

Quốc lộ 4 - Bến Lức năm 1967 - 1968 | Photo by Dave Paine
Quốc lộ 4 - Bến Lức năm 1967 - 1968 | Photo by Dave Paine

Bến Lức là quận được thành lập năm 1957, đây là quận được sáp nhập từ một phần quận Gò Đen và quận Thủ Thừa sau khi giải thể.

Quốc lộ 4 - Bến Lức năm 1967 - 1968 | Không ảnh | Photo by Dave Paine
Quốc lộ 4 - Bến Lức năm 1967 - 1968 | Không ảnh | Photo by Dave Paine

Xem thêm về thông tin Bến Lức trên Wikipedia: https://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%BFn_L%E1%BB%A9c

Bản đồ Bến Lức hiện nay trên Google Maps: https://goo.gl/maps/nXKECbBYWcUGDGjA6

Đầu cầu Bến Lức bị kẹt lại do cây cầu huyết mạch bị bỏ bom năm 1966 - 1967
Đầu cầu Bến Lức bị kẹt lại do cây cầu huyết mạch bị bỏ bom năm 1966 - 1967

Cửa ngõ vận chuyển hoàng hóa và đường đi bà con từ miền Tây đến Sài Gòn. Cầu Bến Lức là cây cầu huyết mạch.

Nó từng phải xây dựng lại vào thập niên 1960s sau khi bị phá hủy bởi chiến tranh.

Cầu Bến Lức được xây dựng mới thay thế cầu cũ bị hủy
Cầu Bến Lức được xây dựng mới thay thế cầu cũ bị hủy

Trên đường đi, các nhiếp ảnh gia của Mỹ đã ghi lại những dấu ấn làng quê bình dị của bà con khu vực Bến Lức, Long An bấy giờ.

Hình ảnh bình yên vùng sông nước miền Tây thể hiện rõ hơn qua những tấm hình xưa.

Tuy vậy vẫn không thiếu những vật dụng hiện đại của con người khu vực đó.

Cột điện ở Bến Lức năm 1967 - 1968 | Photo by Dave Paine
Cột điện ở Bến Lức năm 1967 - 1968 | Photo by Dave Paine

Trên đường di chuyển của quân đội Mỹ đến Bến Lức do phóng viên Bob Gregoire ghi lại.

Bến Lức tháng 11 năm 1967 - Photo by Robert Bob Gregoire
Bến Lức tháng 11 năm 1967 - Photo by Robert Bob Gregoire

Hình ảnh tấm bảng ghi chú khu quân sự của binh đoàn Mỹ đóng quân tại Bến Lức, Long An.

Trụ sở chính tiểu đoàn 2 bộ binh 60 của Mỹ gần cầu Bến Lức năm 1966 - 1967 | Photo by Tom Jackson
Trụ sở chính tiểu đoàn 2 bộ binh 60 của Mỹ gần cầu Bến Lức năm 1966 - 1967 | Photo by Tom Jackson

Hình ảnh quân đội Mỹ sửa cầu Bến Lức

Cây cầu Bến Lức bị phá hủy năm 1966 bởi bom đạn chiến tranh giữa các bên đối đầu. Cây cầu có từ thời Pháp là huyết mạch quan trọng nối các tỉnh ĐBSCL và Sài Gòn. Vì vậy tiểu đoàn của quân đội Mỹ đã phải điều xe tăng và vận chuyển vật liệu nhanh chóng xây dựng lại cây cầu vừa bị phá hủy.

Cây cầu xây thời Pháp bị phá hủy bởi chiến tranh phải xây dựng lại
Cây cầu xây thời Pháp bị phá hủy bởi chiến tranh phải xây dựng lại

Nhiều người dân khi ấy cũng bất ngờ với cây cầu nối đường đi thường ngày bị hủy. Nhiều người phải bỏ về vì cầu đã hư hỏng.

Người dân phải bỏ về vì cây cầu bị phá hủy bởi bom của kẻ phá hoại năm 1966 - 1967 | Photo by Tom Jackson
Người dân phải bỏ về vì cây cầu bị phá hủy bởi bom của kẻ phá hoại năm 1966 - 1967 | Photo by Tom Jackson

Người dân và quân đội khảo sát lại hiện trạng cây cầu bị hủy bởi chiến tranh.

Từ xa, quân đội Mỹ đã phải chuẩn bị những chuyến hàng để xây dựng lại cây cầu Bến Lức.

Vận chuyển vật tư xây dựng cầu Bến Lức trên đường ở Đồng Tâm năm 1966-1967 | Photo by James F
Vận chuyển vật tư xây dựng cầu Bến Lức trên đường ở Đồng Tâm năm 1966-1967 | Photo by James F

Trên đường đi, phóng viên James F cũng đã ghi lại những hình ảnh thú vị trong cuộc hành trình đó.

Trực thăng cũng được tận dụng để cuộc hành trình thuận lợi hơn.

Trực thăng chở vật liệu xây dựng lại cây cầu Bến Lức năm 1966 -1967 | Photo by Tom Jackson
Trực thăng chở vật liệu xây dựng lại cây cầu Bến Lức năm 1966 -1967 | Photo by Tom Jackson

Nhiều chuyến hàng được vận chuyển bằng đường thủy.

Chuẩn bị vật liệu xây dựng lại cầu Bến Lức khi nó bị phá hủy năm 1966-1967 | Photo by Tom Jackson
Chuẩn bị vật liệu xây dựng lại cầu Bến Lức khi nó bị phá hủy năm 1966-1967 | Photo by Tom Jackson

Xe chở vật tư băng qua đoạn đường sình lầy.

Xe tải chở vật liệu xây dựng lại cây cầu huyết mạch bị đánh bom ở Bến Lức năm 1966 - 1967 | Photo by Tom Jackson
Xe tải chở vật liệu xây dựng lại cây cầu huyết mạch bị đánh bom ở Bến Lức năm 1966 - 1967 | Photo by Tom Jackson

Xe tăng cũng được điều động để khu trục các vật liệu sót lại bên dưới sông.

Những trai tráng quân đội Mỹ bắt đầu trục vớt phần còn lại của cây cầu lên để dọn chỗ xây cây cầu mới.

Hình ảnh đào Kinh Xáng ở quận Tân An - Long An xưa

Kinh Xáng ở Tân An là dự án quan trọng giao thương hàng hóa bằng đường thủy ở Long An trước đây. Quân đội Mỹ đã cắm trại và đưa máy Xáng (Một loại máy đào kênh quan trọng thời bấy giờ) vào hoạt động.

Tàu cập bến Kinh Xáng - Sông Mỹ Tho
Tàu cập bến Kinh Xáng - Sông Mỹ Tho

Khi ấy một tiểu đoàn đã di chuyển từ Đồng Tâm đến Tân An để đưa vật liệu và thực hiện đào kênh.

Đoạn đường đến Tân Trụ để tiếp ứng dự án kênh Xáng ở Tân An.

Quân đội Mỹ phải dừng lại và cắm trại ở dọc bờ sông để vận hành máy xáng đào kênh.

Lều trại quân đội Mỹ cắm ở vùng ven sông năm 1966 - 1967 | Photo by Jackson
Lều trại quân đội Mỹ cắm ở vùng ven sông năm 1966 - 1967 | Photo by Jackson

Khung cảnh cắm trại ven sông một số quân nhân Mỹ.

Hình ảnh cắm trại của quân đội Mỹ bên cạnh kênh đào | Photo by Tom Jackson
Hình ảnh cắm trại của quân đội Mỹ bên cạnh kênh đào | Photo by Tom Jackson

Một số nơi còn được đào tạm để làm nơi nghỉ ngơi trong thời tiết nắng nóng.

Nơi nghỉ trưa nơi cắm trại quân đội Mỹ tháng 11 năm 1966 | Photo by Tom Jackson
Nơi nghỉ trưa nơi cắm trại quân đội Mỹ tháng 11 năm 1966 | Photo by Tom Jackson

Máy Xáng vận hành là dự án quan trọng ở miền Tây Việt Nam lúc bấy giờ. Ngay cả như Cần Thơ hay các tỉnh thành lớn vẫn còn những cái tên gắn liền với từ "xáng": Hồ Bún Xáng, Hồ Xáng Thổi,...

Máy xáng thổi nạo vét kênh cho tàu bè qua lại ở Đồng Tâm
Máy xáng thổi nạo vét kênh cho tàu bè qua lại ở Đồng Tâm

Quân nhân gốc Việt chụp ảnh trên máy Xáng khi vận hành đào kênh.

Trên máy đào nạo vét kênh ở Đồng Tâm
Trên máy đào nạo vét kênh ở Đồng Tâm

Khi cắm trại, quân nhân Mỹ và người dân có những tương tác khá thân cận.

Một số nơi cũng được xem là chốt canh phòng cẩn mật giao tranh thường xuyên giữa VC và quân đội Mỹ.

Chốt vị trí giao chiến ở Đồng Tâm - Định Tường xưa năm 1966 - 1967 | Photo by Tom jackson
Chốt vị trí giao chiến ở Đồng Tâm - Định Tường xưa năm 1966 - 1967 | Photo by Tom Jackson

Một chốt canh phòng của quân đội Mỹ được dựng lên.

Nơi cắm trại của quân đội Mỹ tháng 11 năm 1966 ở Tân Trụ, Tân An, Long An | Photo by Tom Jackson
Nơi cắm trại của quân đội Mỹ tháng 11 năm 1966 ở Tân Trụ, Tân An, Long An | Photo by Tom Jackson

Gần đó cũng là chốt cắm trại và quân sự Đồng Tâm của quân đội Mỹ đóng quân ở Long An.

Hình ảnh bản đồ xưa Long An

Hình ảnh bản đồ xưa thể hiện địa lý chính xác của Long An trước năm 1975. Đây cũng là những tư liệu quý giá về hình ảnh xưa Long An trước năm 1975.

Bản đồ Tân An năm 1965
Bản đồ Tân An năm 1965

Bản đồ thành phố Tân An trước đây năm 1965, sau này được tái bản năm 1990.

Bản đồ Tân An xưa được in lại năm 1990
Bản đồ Tân An xưa được in lại năm 1990

Hình ảnh ghi lại vùng bản đồ chiến lược một số vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long trước đây.

Bản đồ Chợ Lớn - Bến Lức - Thủ Thửa - Tần An - Mỹ Tho - Cần Giuộc - Cần Đước - Gò Công
Bản đồ Chợ Lớn - Bến Lức - Thủ Thửa - Tần An - Mỹ Tho - Cần Giuộc - Cần Đước - Gò Công

Hình ảnh bản đồ thành phố Tân An năm 1970 khá đơn giản.

Bản đồ Bến Lức năm 1970
Bản đồ Bến Lức năm 1970

Xem thêm về những hình ảnh xưa ở miền Tây:

https://ift.tt/2KC04Y7 #mientaycogi #miền_tây_có_gì #huynhhieutravel #miền_tây #mientay #dulichmientay #du_lịch_miền_tây